1877 Donapaleu
1212. Gurutzearen garaitzapena euskualdunakin Navasen
Jose Ignazio Arana
1
Atozte, korri kantatutzera,
Euskaldun anai maitiak,
Gurutze galai Jainkozkoaren
Mirari guziz andiak,
Gurutze baten gugatik ilik
Jaungoikuaren Semiak,
Desegin ditu beti-betiko
Etsaien asmo guziak,
Distiatzen du mundu osoan
Gurutzearen argiak.
2
Orixen dago zein edergarri
Gure mendien gainetan!
Ori Erregeen buruetan da
Agintarien armetan!
Ori da agero gailorturikan
Gure Eliza danetan.
Lezo-santura begiak altxa:
Euskaldun erri onetan
Gurutzearen mila mesede
Arkitzen dira loretan.
3
Lauburu onek mila ta berreun
Amabigarren urtean
Euskaldunakin garaitu zuen
Mairu-gogorren artean:
Santxo ta Alfonso buru zituzten,
Ta Aro Jaunaren mendean,
Arri-ta makil bazijoazen
Basamortuen tartean,
Ilera askotan isil-isilik
Mendi-gain artu artean.
4
Igo ziraden artzai batekin
Muradaleko portura,
Ekusteko zan Afrikatarren
Beldur larri ta estura.
Bela dijoaz, Ubeda utzirik,
Errege duten lekura,
Baina Kristabak gurutzeakin
Ta Ama Birjinaen itxura,
Sartzen zaizkate il-edo-bizi
Beren gain eta burura.
5
Aurrera! dio Alonso erregek,
Ta oiduka danak, aurrera!
Aro ta Lete, Nuño ta Lopez
Saltoka ezpaten artera,
Milaka euskaldun, otsoak nola
Ardiak triskilatzera.
An ere datoz napar ta Aragoi
Kateak purrukatzera,
Lotsa-gorrian errege beltza
Sevillaratu da atzera.
6
Ilerri bat da ilkintzekin
Navas deritzan tokiya,
Berreun mila Berberiskoak
An utzi zuten biziya,
Gizon-odolez ujoltzen zala
Guadalaviarko ibaia,
Gloria bada gurutzeari,
Birjin Amari gloriya,
Ta izarrez gora jaso dezala
Mundubak Euskal-erriya.